Przykłady zrealizowanych rekonstrukcji cyfrowych:

Pracownie digitalizacyjne FINA powstały z myślą o zaawansowanych pracach nad materiałami audiowizualnymi w różnych formatach. Pozwalają na pełne wykorzystanie potencjału technologii cyfrowej – nie tylko w dzięki sprzętowi komputerowemu i oprogramowaniu, ale także przestrzeni pozwalającej na jednoczesną pracę nad setkami godzin filmów w jakości 2K i 4K.
Wyposażenie
Każda taśma filmowa, nad którą rozpoczynamy pracę, musi zostać najpierw przeniesiona do formatu cyfrowego. Proces ten nie zawsze wygląda tak samo. Do materiałów zapisanych na światłoczułej taśmie filmowej 16 mm i 35 mm zakupiony został profesjonalny skaner, którego wysokiej klasy przetworniki oraz mechanizmy umożliwiają skanowanie nawet bardzo zniszczonych taśm (skanowanie w trybie archiwalnym). Rezultatem tego procesu są bardzo szczegółowe pliki obrazów ze zniwelowaną liczbą uszkodzeń, będących efektem zniszczenia samej taśmy. Efekt ten osiągany jest za sprawą rozproszonego światła oraz wielokrotnego naświetlania tej samej klatki. Wykonywane równocześnie skanowanie w podczerwieni pozwala na stworzenie tak zwanej mapy uszkodzeń. Dzięki niej naprawa przebiega później w prostszy i bardziej precyzyjny sposób.

Jeśli chodzi o dźwięk – zapisany zarówno na taśmach magnetycznych, jak i optycznych – pracownia została wyposażona w profesjonalny magnetofon do taśm 16 mm i 35 mm (do 6 kanałów dźwięku). Możemy dzięki niemu pracować ze zniszczonymi taśmami, ponieważ posiada możliwość odczytywania dźwięku z widma ścieżki audio. Jej obraz jest przetwarzany do plików dźwiękowych za pomocą specjalistycznego oprogramowania, dedykowanego archiwalnym taśmom z optycznym zapisem dźwięku, takim jak kopie kinowe czy negatywy tonu zapisane na taśmach optycznych (w przypadku starych filmów są one niejednokrotnie jedynym zachowanym zapisem dźwięku). Pracownia została wyposażona także w skaner mniejszych taśm optycznych (w tym 8 mm, super 8 mm czy 9,5 mm). Były one wprawdzie używane głównie w amatorskich rejestracjach filmowych, ale zdarzało się często, że na takich właśnie taśmach odnajdywano kopie zaginionych filmów kinowych.

Pilnej digitalizacji wymaga też wiele filmów powstałych z użyciem technologii Betacam, a także zbiory amatorskich i półprofesjonalnych rejestracji na kasetach DVCam. Trwałość zarówno nośników, jak i samego zapisu jest w ich przypadku o wiele mniejsza niż w przypadku taśm światłoczułych. Aby zachować ten dorobek, pracownia została wyposażona w możliwość przepisywania kaset do plików, a także ich nagrywania z uwzględnieniem młodszych formatów telewizyjnych, w tym HD (XDCam, HDCam i HDCam SR). Profesjonalny system do obsługi magnetowidów i rekorderów pozwala na pobieranie materiałów filmowych z czterech nośników jednocześnie. Na wyposażeniu pracowni jest także urządzenie do czyszczenia taśm magnetycznych, pozwalające na konserwację starszych, nieużywanych przez lata nośników, których zabrudzenie i zakurzenie uniemożliwiają ich bezpośrednią digitalizację.

Przestrzenie
W wielu przypadkach digitalizacja nie wystarcza. Obraz i dźwięk często wymagają zaawansowanych prac zanim zachowane na nich treści na powrót staną się czytelne dla współczesnego odbiorcy. Dlatego budynek NInA został wyposażony w trzy niezależne pracownie – jedną do pracy nad obrazem i dwie do pracy nad dźwiękiem. Pracownia digitalizacji obrazu jest wyposażona w sześć stanowisk, przy których technolodzy mogą przeprowadzić szereg procesów naprawczych, począwszy od stabilizacji, przez usunięcie migotania światła i deformacji geometrycznych (będących wynikiem pofalowania taśmy filmowej), aż po usunięcie rys, odprysków emulsji, plam czy znaczników końca rolki filmowej.

Z kolei dwie pracownie rekonstrukcji dźwięku zostały przygotowane z myślą zarówno o procesach naprawczych jak i pracach postprodukcyjnych. Dźwięk, podobnie jak obraz, ulega powolnemu zniszczeniu na nośnikach analogowych, szczególnie jeśli nie są one przechowywane w optymalnych warunkach. Rekonstrukcja wymaga szeregu działań, w tym naprawy uszkodzeń, korekcji zaszumienia, usunięcia stałych przydźwięków, poprawienia dynamiki, brzmienia i synchronizacji z obrazem.

Sala kolaudacyjna
Ze względu na złożoność procesów rekonstrukcji, pracownia została wyposażona także w salę kolaudacyjną, posiadającą projektor kinowy 4K i system odsłuchu w standardzie Dolby 5.1. Dzięki niej możliwe jest przeprowadzenie weryfikacji każdego z etapów prac z wykorzystaniem kinowej charakterystyki obrazu i dźwięku. Sala może także być wykorzystywana do prac nad korekcją kolorów, z jednoczesną możliwością weryfikacji jej efektów na ekranie kinowym i profesjonalnym monitorze referencyjnym.

Pracownie montażowe
Siedziba NInA była tworzona z myślą o współczesnych inicjatywach filmowych, dlatego została wyposażona również w dwie pracownie montażowe wyposażone w cztery niezależne stanowiska przeznaczone do profesjonalnego montażu na monitorach referencyjnych w rozdzielczości 4K. Dzięki urządzeniom do masteringu każdy materiał filmowy może zostać przygotowany do pełnej dystrybucji cyfrowej w kinach, telewizjach wysokiej rozdzielczości, wydawnictwach płytowych czy w internecie.

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
DZIAŁ DIGITALIZACJI:

E-mail: digitalizacja@nina.gov.pl

Tel.: +48 22 380 49 29

Fax: +48 22 380 49 01

ul. Wałbrzyska 3/5

02-793 Warszawa