Debata zatytułowana Po co nam II RP? dotyczyć będzie życia kulturalnego w międzywojennej Polsce oraz strat poniesionych w wyniku II wojny światowej. 17 września, w siedzibie FINA przy Wałbrzyskiej 3/5, odbędą się cztery panele dyskusyjne poświęcone m. in. filmowi, muzyce rozrywkowej i sztukom plastycznym tamtej epoki z udziałem ekspertów zajmujących się tymi dziedzinami.
Zostanie zaprezentowany także film Niepospolita oraz telewizyjny spektakl Imperium Wojciecha Tomczyka w reż. Roberta Talarczyka o II RP z portretami Melchiora Wańkowicza i Eugeniusza Kwiatkowskiego.
Wydarzenie inauguruje cykl Retroteka.
Wszystkie panele dyskusyjne będą nagrywane, transmitowane i w późniejszym terminie także udostępnione na stałe w serwisie Ninateka.
godz. 11.00 Jaki był dorobek II RP?
W pierwszej rozmowie, z pisarką Maryną Miklaszewską, filmoznawcą i filozofem kultury dr Mateuszem Wernerem i teatrologiem Rafałem Węgrzyniakiem postaramy się nakreślić panoramę najważniejszych dokonań literatury, filmu i teatru II RP. Prowadzenie: Mikołaj Mirowski.
godz. 12.35 Pokaz filmu Niepospolita
godz. 13.00 Dyskusja To właśnie był jazz
W debacie muzycznej To właśnie był jazz weźmie udział nie tylko Krzysztof Karpiński, autor książki o jazzie w międzywojennej Polsce czy Tomasz Lerski, historyk kultury, ale także muzycy, Jan Młynarski czy prowadzący rozmowę Andrzej Winiszewski.
godz. 15.00 Dyskusja Lustro II RP w polskim filmie
Lustro II RP w polskim filmie, rozmowa Mikołaja Mirowskiego z reżyserami i scenarzystami, Januszem Majewskim, Filipem Bajonem, Anną Ferens, Maciejem Dancewiczem będzie z kolei próbą odpowiedzi na pytanie jaki obraz dwudziestolecia wyłania się z filmów nakręconych po 1945 roku, m.in. takich jak Sprawa Gorgonowej Majewskiego, Vabank Juliusza Machulskiego czy Magnat Filipa Bajona. Goście zastanawiać się będą także nad kinowymi adaptacjami najbardziej poczytnych dzieł dwudziestolecia (Trędowata Heleny Mniszkówny, Znachor i Kariera Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza czy Zaklęte rewiry Henryka Worcella).
godz. 17.00 Dyskusja Design
Podczas debaty plastycznej Design mowa będzie o estetyce jako narzędziu przeprowadzania zmian społecznych i jej roli w dwudziestoleciu. Prof. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, dr Piotr Bernatowicz i prowadzący Miłosz Lodowski opowiedzą m.in. o Światowej Wystawie w Paryżu w 1937 roku, podczas której Polacy zdobyli 20 złotych medali, i o Wielkiej Światowej Wystawie w Nowym Yorku (1939/40), przede wszystkim jednak o istotnych osiągnięciach przedwojennego wzornictwa, architektury i urbanistyki oraz o późniejszym zerwaniu kulturowej ciągłości i skutkach, jakie ponosimy do dziś.
godz. 19.00 Pokaz spektaklu Imperium Wojciecha Tomczyka w reż. Roberta Talarczyka (przed projekcją krótka rozmowa z autorem)
Biogramy uczestników
Maryna Miklaszewska – pisarka i tłumaczka, dziennikarka, autorka wydanej w podziemiu powieści Mikołajek w szkole PRL. W nowej epoce stworzyła (razem z siostrą Agatą) libretto do musicalu Metro, za co w 1992 roku nominowane je do amerykańskiej nagrody Tony Award. Autorka m. in. sztuki Strajk o wydarzeniach 1980 w Stoczni Gdańskiej (2005) oraz opartej na faktach powieści Wojtek z Armii Andersa (2007).
Rafał Węgrzyniak – historyk i krytyk teatru, autor Encyklopedii „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego (wyd. 1991 i 2001) oraz Procesów doktora Weicherta (2017). Niegdysiejszy redaktor „Pamiętnika Teatralnego”, współpracownik pism teatralnych, obecnie autor portalu teatrologia.info. Laureat Nagrody im. Leona Schillera (1993).
Mateusz Werner – filozof kultury, eseista, krytyk filmowy, dr nauk humanistycznych. W latach 90. stały recenzent „Seansu Filmowego” (TVP 2) i redaktor prowadzący tego programu. Wykładał filmoznawstwo w warszawskiej SWPS, łódzkiej PWSFTviT, na polonistyce UW i w Instytucie Kultury UW. W l. 2001–10 kurator programu filmowego w Instytucie Adama Mickiewicza. Od III 2016 do IV 2017 wicedyrektor Narodowego Centrum Kultury. Redaktor kwartalnika „Kronos”, adiunkt na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW. Od lutego 2021 redaktor naczelny miesięcznika „Twórczość”.
Krzysztof Karpiński – prawnik, pianista, entuzjasta jazzu i badacz jego historii. Autor monografii Był jazz. Krzyk jazz-bandu w międzywojennej Polsce, w której udowodnił, że jazz był istotnym składnikiem kultury muzycznej dwudziestolecia.
Tomasz Lerski – varsavianista, historyk kultury, dziennikarz, dr nauk humanistycznych. Autor Syrena Record – pierwsza polska wytwórnia fonograficzna (2004) oraz Warszawa Marii Dąbrowskiej (2015) i Warszawa Antoniego Słonimskiego (2016).
Jan Młynarski – muzyk, kompozytor, wokalista i multiinstrumentalista, dziennikarz radiowy związany z Trzecim Programem Polskiego Radia (2018-20) i Radiem Nowy Świat. Znawca i popularyzator polskiej muzyki z lat 1918–1949 i propagator życiorysów wykonujących ją artystów.
Andrzej Winiszewski – dziennikarz, muzyk, od lat przekonuje, że bez filmu nie wiedzielibyśmy o jazzie tego, co wiemy. Pisze o tym w „JazzPressie” i opowiada w RadioJAZZ.
Janusz Majewski – wybitny reżyser filmowy, dramatopisarz, pisarz, scenarzysta, wykładowca. Rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej. Autor takich obrazów jak Zazdrość i medycyna (1973), Zaklęte rewiry (1975), Sprawa Gorgonowej (1977), Lekcja martwego języka (1979), a także C.K. Dezerterzy (1988).
Filip Bajon – wybitny reżyser filmowy, scenarzysta, wykładowca. Autor takich obrazów jak, Aria dla atlety (1979), Limuzyna Daimler-Benz (1981), Wahadełko (1981), Magnat (1987), Kamerdyner (2018).
Anna Ferens – reżyserka, scenarzystka filmowa i dziennikarka, autorka reportaży telewizyjnych, serii i filmów dokumentalnych. Autorka, wspólnie z Ewą Stankiewicz, głośnego filmu Trzech kumpli (2008) o losach Stanisława Pyjasa, Bronisława Wildsteina i Lesława Maleszki.
Maciej Dancewicz – aktor i scenarzysta m.in. telewizyjnego spektaklu Dołęga-Mostowicz. Kiedy zamykam oczy w reż. Marka Bukowskiego (2019) o losach znanego pisarza.
Andrzej Szczerski – historyk i krytyk sztuki, wykładowca i kierownik muzealniczych studiów kuratorskich w Instytucie Historii Sztuki UJ, profesor nauk humanistycznych. Od 2020 dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.
Piotr Bernatowicz – historyk i krytyk sztuki, menadżer kultury, nauczyciel akademicki, dr nauk humanistycznych. W l. 2014-17 dyrektor Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu. Współpracował z TVP 3 Poznań i Radiem Poznań, gdzie przez rok pełnił funkcję prezesa zarządu. Od 2020 dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie.
Mikołaj Mirowski – dr historii, publicysta, zajmuje się historią ZSRR lat 1917–1941, a także tematyką stosunków polsko-żydowskich. Autor książki Rewolucja permanentna Lwa Trockiego. Między teorią a praktyką (2013). Współpracownik „Liberté!”, „Forum Żydów Polskich”, współprowadził projekt „Warszawa dwóch Powstań”. Od niedawna redaktor naczelny internetowego kwartalnika filmowego „Pleograf”.
Miłosz Lodowski – architekt, grafik, publicysta, współtwórca portali Fronda.pl. Rebelya.pl, odpowiedzialny za działania internetowe tygodnika opinii „Do Rzeczy”.
