Zapraszamy w dniach 3–9 września 2022 roku do kina Iluzjon na „GDAŃSK’82. Festiwal, który się nie odbył“. Zaprezentujemy filmy, które po wprowadzeniu stanu wojennego zostały wycofane z dystrybucji i odłożone na półki. Przez lata czekały na premierę lub nie doczekały się jej nigdy. W Iluzjonie pokażemy tytuły, które mogłyby tworzyć program Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1982 roku, m.in.: Przesłuchanie Ryszarda Bugajskiego, Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego czy Kobietę samotną Agnieszki Holland.
Program
Pełna informacja o programie festiwalu znajduje się w osobnym artykule.
godz. 16.00 Wigilia ’81, reż. Leszek Wosiewicz, 54 min, 1982, Polska
24 grudnia 1981 roku. W dużym mieszkaniu starej kamienicy trzy kobiety różnych pokoleń – Paulina, Maria i Anna – przygotowują wigilijną kolację. Wszystkie łączy lęk o Witka, ich zaangażowanego w opozycyjną działalność wnuka, syna i męża, który po wprowadzeniu 13 grudnia stanu wojennego zniknął bez wieści. W ten trudny czas, w wigilijny wieczór pojawi się u nich nieoczekiwany gość, dając odrobinę nadziei.
Czarno-biały, paradokumentalny w formie unikatowy zapis stanu ducha – lęków, rozczarowań, apatii, niepewności, oczekiwań – polskiego społeczeństwa pierwszych dni stanu wojennego. Przywoływana przez bohaterki rodzinna historia pozwala wpisać doświadczenie roku 1981 w ciąg wcześniejszych zdarzeń i historycznych przełomów, w których uczestniczyły babka i matka. Pamięć o nich łączy kobiety, świadome, że Historia każe im grać te same role i zapewnić domowi (prze)trwanie.
godz. 17.00 Niech cię odleci mara, reż. Andrzej Barański, 1982, 98 min
Klimatyczna opowieść o polskiej prowincji lat pięćdziesiątych jest zarazem historią o polityce, przenikającej tu m.in. za sprawą Radia Wolna Europa. Bronisław Pawlik w roli bohatera, który traci dawną pozycję społeczną, a jako prywaciarz musi borykać się z rozmaitymi szykanami: kontrolami, wstrzymywaniem dostaw i karami nakładanymi przez władze. Andrzej Barański portretuje bohaterów we właściwym sobie stylu, tworząc najbardziej polityczną wypowiedź w swoim dorobku.
godz. 18.50 Wielki bieg, reż. Jerzy Domaradzki, 1981, 99 min
Film Jerzego Domaradzkiego prezentuje przygotowania do propagandowej imprezy, organizowanej w latach 50. Wielki bieg to obraz manipulacji, dokonywanych przez jej organizatorów, ale też portret rozmaitych forteli uczestników biegu, rozgrywających swoje interesy i ambicje. „Zaplecze” imprezy odsłania też dramatyczną rzeczywistość – jeden z biegaczy chce zwyciężyć, by wręczyć Bierutowi prośbę o ułaskawienie własnego ojca. Sportowa rywalizacja staje się walką o czyjeś życie. Zatrzymany na pięć lat przez cenzurę film poświęcony jest wielkiej manipulacji – naginaniu rzeczywistości do celów doraźnej polityki i fasadowej propagandy. Kulisy odświętnych dekoracji skrywają kłamstwo, fałsz i niegodziwość.
godz. 20.30 „O polityce na rozmaite sposoby” – spotkanie prowadzi Michał Dondzik. Wśród gości Jerzy Domaradzki, Ewa Błaszczyk i Andrzej Barański
Wstęp wolny.
Michał Dondzik – filmoznawca, redaktor „Pleografu“, wydawanego przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny. Zajmuje się twórczością Grzegorza Królikiewicza i Antoniego Krauzego.
Jerzy Domaradzki (ur. 1943) – reżyser i scenarzysta, absolwent Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i Wydziału Reżyserii łódzkiej Szkoły Filmowej. Reżyser spektakli telewizyjnych, filmów fabularnych i dokumentalnych. Do najbardziej znanych należą: Wielki bieg (1981) , Łuk Erosa (1987) na motywach powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego, Piąta pora roku (2012).
Ewa Błaszczyk – aktorka filmowa i teatralna. W festiwalowym filmie Wigilia’81 Leszka Wosiewicza zagrała u boku Zofii Mrozowskiej i Barbary Wrzesińskiej, wystąpiła także w Kornblumenblau tego reżysera. Laureatka Brązowych Lwów Gdańskich za główną rolę w Nadzorze Wiesława Saniewskiego (1983).
Andrzej Barański (ur. 1941) – reżyser, scenarzysta. Absolwent Wydziału Reżyserii Szkoły Filmowej w Łodzi. Twórca filmów fabularnych i spektakli telewizyjnych, wielu filmów krótkometrażowych, w tym animowanych. W swoich filmach podejmuje problematykę polskiej prowincji, czasem w tonie lirycznym, ale z odcieniami refleksyjnymi i filozoficznymi. Pojawiają się w nich wątki autobiograficzne. Do jego najbardziej znanych obrazów należą: Kobieta z prowincji (1984), Tabu (1987), Dwa księżyce (1993), Parę osób, mały czas (2005).
Wstęp
Wejście na seanse i niektóre wydarzenia jest biletowane. Można też nabyć karnet na cały festiwal w cenie 99 złotych.
Ilustracja: kadr z filmu Wielki bieg, reż. J. Domaradzki