Projekcja filmu jest częścią wydarzenia „Faraon”. Zaćmienie słońca, które w dniach 21–22 maja odbywa się w Kinie Iluzjon. Po seansie odbędzie się spotkanie z aktorem Jerzym Zelnikiem (odtwórcą głównej roli w filmie Faraon), filmoznawcą Andrzejem Bukowieckim, Katarzyną Gliwą, kierowniczką Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków (Dział Teatralno-Filmowy Muzeum Katowic).
Program
godz. 12.00 Faraon, reż. Jerzy Kawalerowicz, 150 min, 1966, Polska
Egipt epoki Ramesydów. Nowy faraon Ramzes XIII chce reformować państwo i budować jego potęgę kosztem kapłanów, którzy – na czele z potężnym Herhorem – za rządów poprzedniego władcy zyskali ogromne wpływy. Młodość – idealistyczna i niecierpliwa – w konfrontacji ze sceptyczną i mądrą dojrzałością przeciwnika, posiadającego bogactwa i stanowiącą silną broń wiedzę, skazana jest jednak na nieuchronną klęskę.
Piramida kinematografii, superfilm uszlachetniony, anty-Kleopatra – donosiła polska prasa po premierze Faraona w 1966 roku. Już na długo przed wejściem filmu na ekrany dziennikarze kreowali atmosferę sensacji i szumnie zapowiadali dzieło Jerzego Kawalerowicza. Relacjonowano szczegóły wielkiej produkcji, kręconej między innymi na pustyni Kyzył-Kum pod Bucharą w Uzbekistanie oraz w Egipcie i ekscytowano się liczbą statystów, w roli których wystąpili…żołnierze armii radzieckiej. Film zachowa znamiona wielkiego spektaklu, będą sceny batalistyczne, wyścigi kwadryg, wielotysięczna armia statystów, którą wypełnię ekran, ale widowiskowość tych scen będzie jedynie służyła przedstawieniu jakiegoś innego świata – zaznaczał jednak sam Kawalerowicz przed realizacją.
Choć Faraon był ogromnym przedsięwzięciem produkcyjnym, zrealizowanym przy ogromnym wysiłku wszystkich członków ekipy, to jednak dla wielu okazał się dużym zaskoczeniem. Adaptacja słynnej powieści Bolesława Prusa nie miała w sobie bowiem nic z wystawnych, komercyjnych superwidowisk w stylu Ben Hura czy Kleopatry. Zamiast mnożyć gatunkowe atrakcje i epatować widzów wizualnymi bodźcami, reżyser postawił bowiem na ascetyzm i redukcję. W efekcie powstał jeden z najbardziej oryginalnych filmów kostiumowych w historii światowego kina.
Idei redukcji podporządkowana została zarówno znakomita scenografia Jerzego Skrzepińskiego, jak i fenomenalne zdjęcia Jerzego Wójcika, Wiesława Zdorta i Witolda Sobocińskiego. Wielobarwna, jaskrawa, kiczowata stylistyka hollywoodzkich „supergigantów” została zastąpiona w Faraonie paletą barw opartą na ugrach, bieli, czerni i złocie, kreującą specyficzny efekt patyny.
godz. 14.30 spotkanie z aktorem Jerzym Zelnikiem (odtwórcą głównej roli w filmie Faraon), filmoznawcą Andrzejem Bukowieckim, Katarzyną Gliwą, kierowniczką Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków (Dział Teatralno-Filmowy Muzeum Katowic)
Jerzy Zelnik – aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, kojarzony przede wszystkim z podwójną rolą w Faraonie Jerzego Kawalerowicza, którą zagrał jeszcze jako student warszawskiej PWST. W latach 60. był aktorem Starego Teatru w Krakowie, potem warszawskiego Teatru Powszechnego za dyrekcji Zygmunta Hűbnera i po jego śmierci. Zagrał w pięciu filmach Andrzeja Wajdy: Przekładańcu (1968) wg utworów Stanisława Lema jako doktor Burton, Krajobrazie po bitwie (1970) wg Tadeusza Borowskiego jako amerykański komendant, Piłacie i innych (1971) wg Mistrza i Małgorzaty Bułhakowa w roli Judy z Kiriatu, w adaptacji powieści Ziemia obiecana Władysława Reymonta (1975) jako Stein, pracownik kantoru oraz w Smudze cienia (1976). Wcielił się też w Łukasza Niepołomskiego w ekranizacji powieści Dzieje grzechu Stefana Żeromskiego w reż. Waleriana Borowczyka (1975). Telewizyjnej widowni znany był jako szlachetny prawnik Franciszek Murek w serialu Doktor Murek (1979) wg powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza czy Zygmunt August w serialu Królowa Bona (1980) i ekranizacji Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (1982) z Anną Dymną (serial i film w reż. Janusza Majewskiego). Znakomity był jako Razumow w Spiskowcach wg Conrada w teatralnym spektaklu Zygmunta Hűbnera (1979) i jako hrabia Henryk z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego w telewizyjnym spektaklu tego reżysera (1982).
Andrzej Bukowiecki – absolwent filmoznawstwa UŁ i Studium Wiedzy o Filmie w Szkole Filmowej w Łodzi. W l. 1984–2011 pracownik, a w l. 2011-20 – dyrektor Domu
Sztuki SMB „Jary” na Ursynowie. W placówce tej przez 36 lat upowszechniał kulturę filmową. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie i Akademii Polskiego Filmu. Współautor (z dr Rafałem Marszałkiem) albumu 100 lat polskiego filmu. 1908–2008 (2008). Autor m.in. monografii Kazimierza Prószyńskiego w wyd. Sto lat polskiego filmu. Część pierwsza: Początki (2008) oraz tekstu w pracy zbiorowej Jerzy Płażewski pod red. Barbary Gizy i Piotra Zwierzchowskiego (2021). Laureat Nagrody ZAIKS-u im. Krzysztofa Teodora Toeplitza za osiągnięcia w publicystyce filmowej (2020).
Katarzyna Gliwa – magister teatrologii UJ, pracuje w Muzeum Historii Katowic, od 2010 roku kierownik Działu Teatralno-Filmowego z ekspozycją stałą „Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków”. W zbiorach znajdują się pamiątki oraz dokumentacja życia artystycznego i prywatnego Barbary Ptak. Można tam oglądać fotografie, kostiumy sceniczne (m.in. dwie zbroje zaprojektowane do musicalu Człowiek z La Manchy, w którym wystąpił mąż Barbary, Stanisław Ptak), plakaty, nagrody, wyróżnienia oraz wiele innych ciekawostek zgromadzonych przez lata przez tę parę artystów.