Organizatorzy (Miasto Mława, Fundacja For Art, Miejski Dom Kultury oraz Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Mławie) założyli, że wydarzenie będzie obejmowało wiele płaszczyzn działalności kulturalnej miasta, bawiło i edukowało, aktywowało muzycznie gości festiwalu. Pierwszy dzień – 23 września – rozpocznie panel dyskusyjny „Polscy kompozytorzy w Hollywood” z udziałem muzyków, dziennikarzy, filmowców i dyplomatów – zapraszamy do Sali Koncertowej PSM o godzinie 16:00. Kolejne pozycje programu to spełnienie marzeń organizatorów. Od pierwszej edycji chcieliśmy, aby na mławskiej scenie pojawił się człowiek-legenda polskiego jazzu – Jan Ptaszyn Wróblewski. On również był przychylny Mławie, ale ponieważ życie płata czasem figle, występ artysty przesunął się na edycję ’22. Ptaszyna usłyszymy w składzie z Wojciechem Niedzielą (fortepian), Sławomirem Kurkiewiczem (kontrabas) oraz Marcinem Jahrem (perkusja) w inaugurującym festiwal pierwszym koncercie (godzina 18:00). Po gwiazdorskim kwartecie wystąpią artyści, których obecność jest kolejnym krokiem w stronę budowy międzynarodowego charakteru festiwalu. Ricardo Pinheiro (Potrtugalia), Massimo Cavalli (Włochy) oraz Eric Ineke (Niderlandy), muzycy tworzący formację Turn Out The Stars zagrają swoje interpretacje utworów niezrównanego Billa Evansa. W repertuarze nie zabraknie jednak także kompozycji Younga.
W sobotę 24 września zapraszamy o 16:00 do parku miejskiego na otwarcie wystawy plenerowej „Polscy kompozytorzy w Hollywood”, przygotowywanej przez Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej. Wątek polskich akcentów za oceanem będziemy kontynuować, uczestnicząc w prelekcji „Jazz na ekranie. Wielka polska czwórka światowej kinematografii – Young, Kaper, Wars, Komeda”, przygotowanej i prowadzonej przez Andrzeja Winiszewskiego. Po wernisażu prac laureatów konkursu „Malowanie muzyką” oraz podsumowaniu konkursu literackiego „Gdzie są skrzypce Younga” rozpoczniemy drugi wieczór koncernowy. W pierwszej odsłonie – o 18:00 – usłyszymy Quintet Macieja Grzywacza w składzie Maciej Grzywacz – gitara, Tomasz Grzegorski – saksofon tenorowy, Kuba Stankiewicz – fortepian, Konrad Żołnierek – kontrabas, Jakub Grzywacz – perkusja gościnnie z rewelacyjną Joanną Knitter (śpiew). Wieczór zamknie koncert formacji Q JA VY, czyli Mateusz Q-rek – gitara, Jacek Rodziewicz – saksofon barytonowy, Maciej Sikała – saksofony tenorowy i sopranowy, Filip Torres – gitara basowa, Paweł Dobrowolski – perkusja, Jose Torres – instrumenty perkusyjne.
W przerwie między koncernami zachęcamy do udziału w aukcji prac namalowanych przez dzieci w ubiegłorocznej edycji konkursu. Licytację poprowadzi prof. Piotr Kaliciński – specjalista chirurgii dziecięcej oraz transplantologii klinicznej, organizator festiwali jazzowych i miłośnik gatunku. Dochód ze sprzedaży ilustracji do muzyki Younga zostanie przeznaczony na rzecz Centrum Zdrowia Dziecka.
Ilustracja: Jazz Band Młynarski-Masecki
Festiwal JAZZ W FILMIE.PL organizowany przez Fundację Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ to niepowtarzalna okazja dla wszystkich miłośników jazzowej muzyki filmowej. Podczas dwudniowego festiwalu zobaczymy najciekawsze polskie filmy – od animacji i krótkich metraży, po filmowe fabuły, w których muzyka jazzowa stanowi ważną muzyczną ilustrację. Wstęp bezpłatny, obowiązuje rejestracja!
Transmisja otwarcia festiwalu będzie transmitowana na portalu Ninateka.
Transmisja otwarcia festiwalu na portalu Ninateka.
godz. 17.00 KOMEDA
– oficjalne otwarcie… na początku był Komeda!
– Komeda w Hybrydach (1961) – pokaz filmu z prywatnego archiwum Adama Skorupki
– projekcja zapisu rozmowy z Tomaszem Lachem
– pokaz niepublikowanego filmowego wywiadu z Zofią Komedową – Zofia Komedowa – życie z Komedą
– spotkanie z Michałem Urbaniakiem
godz. 18.30 ŻYCIE TOWARZYSKIE I UCZUCIOWE, CZYLI GÓRSKIE WYBRYKI JAZZMANÓW
– wprowadzenie: Andrzej Winiszewski
– Jazz Camping, reż. Bogusław Rybczyński, muz. Andrzej Trzaskowski, 1959
– Jazz na Kalatówkach, reż. Robert Kaczmarek, 2018
19.45 JANUSZ MAJEWSKI: JAZZ BYŁ NASZĄ RELIGIĄ
– wprowadzenie: Andrzej Winiszewski – Zabawa, reż. Janusz Majewski, muz. Andrzej Kurylewicz, 1961 – premiera festiwalowa: Jazz Outsider, reż. Janusz Majewski, 2022
– Kaśka i Baśka i welocyped, reż. Alina Maliszewska, muz. Janusz Muniak, 1973, 10 min – Kaśka i Baśka w dyskotece, reż. Alina Maliszewska, muz. Adam Makowicz, 1974, 10 min – Kaśka i Baśka. Pyszne ciacha, reż. Alina Maliszewska, muz. Jerzy Matuszkiewicz, 1980, 10 min – Przechadzka, reż. Marek Goebel, muz. Zbigniew Namysłowski, 1976, 10 min – Miś Uszatek, reż. Lucjan Dembiński, muz. Jerzy Matuszkiewicz, 1962, 9 min – Nie drażnić lwa, reż. Tadeusz Wilkosz, muz. Jerzy Matuszkiewicz, 1960, 10 min – Ostrożność, reż. Jerzy Kotowski, muz. Jerzy Matuszkiewicz, 1957, 8 min – Przez dziurę w ścianie, reż. Alina Maliszewska, muz. Włodzimierz Nahorny, 1977, 10 min
godz. 17.00 DZIEŃ KOMPOZYTORSKI – WŁODZIMIERZ NAHORNY
– wprowadzenie: Andrzej Winiszewski
– Jej Portret, reż Mieczysław Waśkowski, muz. Jan Ptaszyn Wróblewski, Włodzimierz Nahorny, 1974
– spotkanie z Włodzimierzem Nahornym – Nahorny Rondo, reż. Ryszard Wróblewski, muz. Włodzimierz Nahorny, 1972
godz. 19.00 PO ŚLADACH MELOMANÓW JERZEGO DUDUSIA MATUSZKIEWICZA
– wprowadzenie: Andrzej Winiszewski
– spotkanie z Igorem Mertynem
– premiera festiwalowa: Na zawsze melomani, reż. Rafał Mierzejewski, 2021
O festiwalu
Festiwal JAZZ W FILMIE.PL jest pierwszym polskim festiwalem poświęconym wyłącznie polskim filmom z jazzem w tle. Nie licząc organizowanego w latach 80. Jazz Film Salonu skupionego głownie na kinematografii światowej, tegoroczny nowy festiwal programowo skupiać się będzie na prezentacji i przypomnieniu najważniejszych gatunków filmowych i konkretnych dzieł polskiej kinematografii, w których muzykę tworzyli polscy jazzmani.
W ostatnim półwieczu związki jazzu i filmu w polskiej kulturze nie były należycie eksponowane i podkreślane. Złota era polskiej filmografii jazzowej przypadała głownie na lata 60. i 70., i to do nich, po latach symbolicznej rozłąki, festiwal będzie nawiązywał.
Festiwal rozpocznie prezentacja sensacyjnych, niepublikowanych dotąd materiałów filmowych, których bohaterami są Krzysztof Komeda i Zofia Komedowa. Ich wartość po wielu latach wzrasta niepomiernie, zwłaszcza, że odkryte materiały filmowe rzucają nowe światło na ich wspólne życie i twórczość Komedy. W programie znajdą się filmy m.in. z muzyką Włodzimierza Nahornego, Jana Ptaszyna Wróblewskiego, Janusza Muniaka, Adama Makowicza i Jerzego Matuszkiewicza. Ważnym punktem dwudniowych pokazów będzie przygotowany specjalnie dla najmłodszych poranek Jazz w kreskówkach. Nie zabraknie tegorocznych premier, czyli filmów dokumentalnych Jazz Outsider Janusza Majewskiego i Na zawsze Melomani Rafała Mierzejewskiego. W programie Festiwalu znajdą się̨ także prawdziwe perły polskiej filmografii jazzowej Jej portret Mieczysława Waśkowskiego, Jazz Camping Bogusława Rybczyńskiego, a wśród animacji, choćby pierwszy historyczny odcinek filmu Miś Uszatek Lucjana Dembińskiego z muzyką J. Matuszkiewicza. Wydarzeniu towarzyszyć́ będzie multimedialna wystawa fotografii Wojciecha Plewińskiego Jazz Camping.
Prezentacje filmów poprzedzone bedą wykładami i spotkaniami z gośćmi, prowadzonymi przez Andrzeja Winiszewskiego – dziennikarza muzycznego, twórcę projektu Polska Filmografia Jazzowa i audycji JazzMovie w RadioJAZZ.FM, w której od lat odkrywa i przypomina nieznane ścieżki muzyczne tworzone przez jazzmanów na potrzeby polskiego kina.
Warszawski Festiwal JAZZ W FILMIE.PL jest okazją do ponownego środowiskowego spotkania, jakie miało to miejsce na Kalatówkach ponad sześć dekad temu, polskich filmowców i jazzmanów. Co jednak najważniejsze, organizatorzy chcą przypominać (dziś już często zapomniane) polskie filmy, ich twórców i filmową muzykę jazzową tworzoną przez polskich jazzmanów, wyznaczając tym samym kierunek dalszego rozwoju festiwalowej idei w kolejnych latach.
Festiwal JAZZ W FILMIE.PL jest kontynuacją zeszłorocznego projektu Fundacji Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ – #polskafilmografiajazzowa, w którym powstało sto piętnastominutowych materiałów wideo o związkach polskiego filmu i jazzu. Materiały te dostępne są bezpłatnie na kanale na YouTubie: RadioJAZZ.FM.
Istniejąca od 2009 roku Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ jest wydawcą internetowego RadioJAZZ.FM, e-miesięcznika i gazety JazzPRESS, a także organizatorem wielu koncertów i wydarzeń́ jazzowych w Warszawie. Projektami fundacji jest m.in. projekt #kinojazz, warsztaty #jazzdladzieci, czy trwający od 4 lat Międzynarodowy Konkurs Plakatu We Want Jazz.
Twórcy festiwalu
Andrzej Wiszniewski
Dyrektor artystyczny festiwalu. Festiwalowy przewodnik po świecie filmu z jazzem w tle, gospodarz spotkań z gośćmi festiwalu
Dziennikarz muzyczny, autor setek publikacji na temat jazzu i filmu w polskiej prasie muzycznej oraz audycji radiowych w programach Polskiego Radia i RadioJAZZ.FM. Twórca projektu Polska Filmografia Jazzowa i autorskiej audycji JazzMovie w RadioJAZZ.FM, w której od lat odkrywa i przypomina nieznane ścieżki muzyczne tworzone przez jazzmanów na potrzeby polskiego kina. Od lat opowiada podczas festiwalowych spotkań o filmowych dziejach polskiego jazzu i jego związkach z polską kinematografią. Animator spotkań z wybitnymi polskimi reżyserami i promotor ich twórczości filmowej z jazzem w tle. Organizator przeglądów i prezentacji jazzowego kina, zajęć edukacyjnych i popularyzatorskich związanych z polską kinematografią i muzyką filmową dla dzieci i młodzieży. Autor powstającego Leksykonu Polska Filmografia Jazzowa, współtworzonego we współpracy z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym. Od dekady współpracownik Instytutu Muzyki Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Agnieszka Holwek
Dyrektor festiwalu
Wiceprezeska Zarządu Fundacji Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ, odpowiedzialna m.in. za rozwój nowych projektów, marketing i politykę promocyjną. Od ponad 10 lat współtwórczyni projektów Fundacji. Pomysłodawczyni cyklu Kino Jazz, czyli filmów dokumentalnych o jazzie pokazywanych w kinach w całej Polsce, a także pomysłodawczyni, koordynatorka i członek jury trwającego od czterech lat Międzynarodowego Konkursu Plakatu Jazzowego We Want Jazz. Produkuje wydarzenia i koncerty jazzowe.
Organizatorzy, partnerzy, patroni medialni
Organizator Festiwalu: Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej EuroJAZZ
Partner Festiwalu: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny Patroni medialni: JazzPRESS, RadioJAZZ.FM, Jazz Forum, KINO, Filmweb, TVP Kultura, Legalna Kultura
Dzieła polskiej szkoły filmowej wchodziły w namiętną dyskusję z założeniami romantyzmu, uruchamiając debatę nad narodową tradycją. Polscy filmowcy pozostawali w nieustannym dialogu z myślą romantyczną – czy to aktualizując ją w nowych warunkach historycznych, czy też gwałtownie z nią polemizując. Czy romantyzm wciąż pozostaje żywy w polskim kinie? Jeżeli tak, to które jego elementy są inspirujące dla współczesnych filmowców? Czy filmy polskie pozwalają nam zobaczyć romantyzm z innej perspektywy?
Literaturoznawcy i kulturoznawcy są zgodni co do tego, że paradygmat romantyczny dominował w polskiej kulturze nie tylko w XIX, lecz także w XX wieku, silnie wpływając na oceny i wybory Polaków postawionych w sytuacjach granicznych. Polscy filmowcy pozostawali w nieustannym dialogu z myślą romantyczną – czy to aktualizując ją w nowych warunkach historycznych, czy też gwałtownie z nią polemizując. Wielkie dzieła Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Aleksandra Fredry były adaptowane na duży i mały ekran – dość wspomnieć o Panu Tadeuszu Andrzeja Wajdy, Mazepie Gustawa Holoubka, czy Lawie Tadeusza Konwickiego. Obecność romantyzmu w polskim kinie nie ograniczała się jednak wyłącznie do ekranizacji. Dzieła polskiej szkoły filmowej wchodziły w namiętną dyskusję z założeniami romantyzmu, uruchamiając debatę nad narodową tradycją.
Uznaliśmy, że najlepszą formułą przeglądu będą podwójne seanse, na których konfrontować będziemy ze sobą starsze i nowsze filmy odnoszące się do tradycji romantycznej.
Program
22 września
Pierwszego dnia przeglądu zapraszamy na dzieła dialogujące – na zupełnie różne sposoby – z twórczością wielkich romantyków: Johanna Wolfganga Goethego i Adama Mickiewicza. W Iluzjonie będą mogli Państwo zobaczyć również współczesną adaptację Mickiewicza – krótkometrażową Świteziankę Julii i Mai Bui Ngoc, opartą na słynnej balladzie wieszcza.
Filmy poprzedzi prelekcja dr. Tomasza Jędrzejewskiego.
godz. 20.00 Świtezianka, reż. Julia Bui Ngoc, Maia Bui Ngoc, 23 min, 2018, Polska
godz. 20.30 Królewicz Olch, reż. Kuba Czekaj, 101 min, 2016, Polska
23 września
Na przeglądzie poświęconym polskiemu romantyzmowi nie mogło zabraknąć dwóch adaptacji polskiej epopei narodowej – Pana Tadeusza (1834) Adama Mickiewicza. Film Ordyńskiego z 1928 roku był jedną z najważniejszych polskich produkcji przedwojennych. Przypomnimy też Pana Tadeusza Andrzeja Wajdy z 1999 roku.
godz. 17.00 Pan Tadeusz, reż. Ryszard Ordyński, Polska, 1928, 124 min
godz. 19.15 Pan Tadeusz, reż. Andrzej Wajda, Polska, 1999, 147 min
24 września
Fascynacja tym, czego nie potrafi wyjaśnić szkiełko i oko, konfrontacja z Cieniem, eksploracja mrocznej strony rzeczywistości i pytanie o naturę zła. Choć polski romantyzm potocznie kojarzony bywa przede wszystkim z tematyką historyczną, to jednak niesamowitość, irracjonalność i groza były stałymi elementami tego nurtu. To właśnie tę demoniczną stronę romantyzmu chcieliśmy zaprezentować Państwu kolejnego dnia przeglądu. W Iluzjonie zobaczą Państwo Diabła (1972) Andrzeja Żuławskiego oraz Demona(2015) Marcina Wrony.
godz. 18.00 Diabeł, reż. Andrzej Żuławski, 124 min, 1972, Polska
godz. 20.10 Demon, reż. Marcin Wrona, 94 min, 2015, Polska, Izrael
25 września
Ostatniego dnia przeglądu zapraszamy Państwa na niezwykły film Michała Waszyńskiego Dybuk (1937), oparty na dramacie Szymona An-skiego pod tym samym tytułem (1914). Pokazowi towarzyszyć będzie spotkanie z Krzysztofem Kopczyńskim (prof. UW), filmowcem i wykładowcą akademickim.
godz. 17.00 Dybuk, reż. Michał Waszyński, Polska, 111 min, 1937, Polska
Wstęp
Bilet na podwójny seans w cenie 28 zł (ulgowy: 24 zł).
Możliwość zakupu biletów na pojedyncze seanse w regularnej cenie 17 zł (ulgowy: 15 zł).
Wyjątkowym koncertem Lecha Janerki zakończyliśmy w piątek „Gdańsk ’82 – festiwal, który się nie odbył”. Zainteresowanie wydarzeniem sygnowanym przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny prezentującym wybitne dzieła tego „genialnego” sezonu przeszło nasze najśmielsze oczekiwania. Festiwal odwiedziło prawie 1600 osób. Głównym celem festiwalu było przywołanie tamtego momentu historycznego, przywrócenie pamięci o twórcach i filmach ocenzurowanych, wysłuchanie świadków tamtych wydarzeń i zainteresowanie nimi młodych widzów. Dzięki widzom przekonaliśmy się, że nasz pomysł był strzałem w dziesiątkę.
Dzieła słynne i dzieła zapomniane
Pokazaliśmy w sumie 17 dzieł tamtego okresu. Na dużym ekranie podczas ostatniego tygodnia można było zobaczyć słynne Przesłuchanie Ryszarda Bugajskiego, Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego czy Kobietę samotną Agnieszki Holland. Dwa ostatnie filmy pokazaliśmy w wersjach integralnych, zawierające sceny wycięte przez cenzurę. Poza prezentacją filmów, które doczekały się rekonstrukcji, zaprezentowaliśmy obrazy, które po dziś dzień nie doczekały się digitalizacji, przez co wciąż znajdują się na marginesie polskiej kinematografii. W ramach festiwalu odbył się, historyczny, bo pierwszy po 40 latach, warszawski pokaz Gier i zabaw Tadeusza Junaka. Z taśmy 35 mm zostały wyświetlone filmy Jerzego Domaradzkiego, Andrzeja Barańskiego, Tomasza Zygadły czy Janusza Kondratiuka. W wydarzeniu wzięli udział wybitni aktorzy (m.in. Małgorzata Potocka, Adam Ferency, Dorota Stalińska, Ewa Błaszczyk, Ewa Domańska, Piotr Bajor), reżyserzy (m.in. Filip Bajon, Jerzy Domaradzki, Andrzej Barański) oraz autorzy zdjęć (m.in. Jacek Petrycki, Ryszard Lenczewski, Jacek Zygadło).
Dorota Stalińska i redaktor naczelny „Pleografu” Mikołaj Mirowski w trakcie dyskusji „Kobiecy punkt widzenia”
Wykłady, wystawa i czytanie performatywne
Jednym z najciekawszych wydarzeń festiwalu było czytanie performatywne znajdującej się w zbiorach FINA kolaudacji Przesłuchania Ryszarda Bugajskiego, wyreżyserowane przez Michała Szcześniaka. Udział w tym filmotecznym wydarzeniu teatralnym wzięli m.in: Adam Ferency, Modest Ruciński, Andrzej Mastalerz, Lech Łotocki, Maria Ciunelis.
Czytanie performatywne kolaudacji „Przesłuchania”
Ważnym aspektem festiwalu „Gdańsk ’82. Festiwal, który się nie odbył” była również edukacja i popularyzacja historii polskiego filmu. Wykład o kinie lat 80. wygłosił filmoznawca UG profesor Krzysztof Kornacki, Zaprezentowaliśmy również wybrane plakaty do filmów tego czasu. Wystawę plakatów uświetnił swoją obecnością współtwórca polskiej szkoły plakatu Andrzej Pągowski.
Wystawa polskich plakatów filmowych z lat 80.
Publikacje
Polecamy również bogato ilustrowany katalog towarzyszący wystawie, w którym znalazły się analizy filmów pokazywanych w trakcie przeglądu, a także artykuły dotyczące wybranej problematyki poruszanej podczas festiwalu autorstwa prof. Konrada Klejsy, prof. Krzysztofa Kornackiego czy dr Mateusza Wernera. Zaprezentowano w niej również niepublikowane wcześniej dokumenty z archiwum FINA.
katalog przeglądu „Gdańsk ’82. Festiwal, który się nie odbył”
Z okazji przeglądu ukazał się również najnowszy numer internetowego czasopisma „Pleograf. Historyczno-filmowy kwartalnik Filmoteki Narodowej” poświęcony filmom, które mogły znaleźć się na festiwalu w 1982 roku m.in. artykuły profesor Doroty Skotarczak czy profesor Nataszy Korczarowskiej-Różyckiej. W numerze można przeczytać również wywiady z Agnieszką Holland (dot. m.in. pokazywanego podczas festiwalu filmu Kobieta samotna) i Filipem Bajonem. Najnowszy numer „Pleografu” dostępny jest bezpłatnie na stronie pisma.
Występ Lecha Janerki, będący częścią wydarzenia „Gdańsk ’82. Festiwal, który się nie odbył”, okazał się nie lada gratką dla fanów muzyka, nieczęsto grającego na żywo w ostatnich latach w Warszawie. Koncert obfitował w piosenki z dwóch pierwszych płyt artysty, nagranych w połowie lat 80., debiutanckiego albumu grupy Klaus Mitffoch (1984) oraz płyty Historia podwodna z 1986 roku, pierwszego solowego albumu Janerki. W czasie 1,5-godzinnego występu usłyszeliśmy takie utwory jak Strzeż się tych miejsc, Jak w niebie, Wyobraź sobie,Ta zabawa nie jest dla dziewczynek, Lola (chce zmieniać świat), Jezu jak się ciesze, Niewole, Klus Mitroh, Śmielej czy Ogniowe strzelby. Lech Janerka był w świetnej formie. Zabawa była przednia do tego stopnia, że na specjalne życzenie artysty jego zespół został… wybuczany przez publiczność. Pogratulować dystansu do siebie. 100 lat Lechu!
Zdjęcia: Marcin Oliva Soto / FINA
Odrestaurowany przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny film wraca na wielki ekran! Zaprezentujemy go ponownie w czasie 47. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, 15 września w Teatrze Muzycznym (pl. Grunwaldzki 1).
Wielka Droga, reż. Michał Waszyński, 87 min, 1946, Włochy, Polska
Film przedstawia losy pary narzeczonych rozłączonych wojną: od oblężenia Lwowa w 1939 roku do formowania Armii Andersa w ZSRS poprzez tułaczkę w Iranie, Iraku, Palestynie i Egipcie aż po kampanię włoską. Istotnym i najbardziej wartościowym elementem filmu są autentyczne zdjęcia dokumentalne, m. in. z bitwy o Monte Cassino, w której bohater filmu – Adam zostaje ranny.
Wielka Droga to film mający już ponad 75 lat, jednak dopiero od stosunkowo niedawna znany jest polskiej publiczności. Jedyna dotychczas znana w Polsce wersja tego filmu trafiła do zbiorów Filmoteki Narodowej w 1962 roku z USA. Jednak z uwagi na niewygodne dla Rosji Sowieckiej wątki film ten przez 25 lat przeleżał na półce i nie był publicznie pokazywany. Ponieważ zawierał liczne autentyczne zapisy realizowane przez czołówkę filmową, ukazujące życie II Korpusu na całej trasie jego przemarszu, ćwiczenia oraz udział w operacjach wojskowych, z przygotowaniami do bitwy o Monte Cassino na czele, nie był traktowany jako film, lecz jako dokumentalne materiały filmowe i udostępniane były tylko jego fragmenty.
Przygotowana przez Filmotekę Narodową premiera odrestaurowanego filmu Wielka Droga jest kolejnym niezwykle ważnym przedsięwzięciem zmierzającym do przywrócenia polskiej kulturze i pamięci zbiorowej dokonań polskich twórców – tym razem scenicznych i teatralnych. Jest aktem oddania należnego miejsca w polskiej kulturze artystom wojennym, a później emigracyjnym, którzy będąc również żołnierzami, dzielili z żołnierzami II Korpusu tułaczy los i niewygody warunków frontowych, a jednocześnie swoim talentem i tworzonym pięknem podtrzymywali ducha narodowego i wiarę w powrót do wolnej ojczyzny – której wielu z nich nigdy nie doczekało.
Kadry z filmu „Wielka Droga”
Wstęp
Sprzedaż akredytacji i karnetów na 47. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni została zakończona.
Od 5 do 30 września 2022 r. uruchamiamy rejestrację do ogólnopolskiego programu Filmoteka Szkolna. W ramach programu co miesiąc zorganizujemy szkolenie on-line dla nauczycieli. Webinarium przygotuje nauczycieli do samodzielnego przeprowadzenia lekcji filmowej w szkole. Z bazy 61 lekcji Filmoteki Szkolnej wybraliśmy lekcję, która przez dwa tygodnie będzie dostępna bezpłatnie na stronie w zakładce „Lekcja miesiąca”.
Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 1 września odszedł nasz Kolega, wieloletni pracownik Biblioteki Filmoteki Narodowej, Pan Krzysztof Berłowski. Zapamiętamy Go jako bardzo zaangażowanego, uczynnego, przyjaznego Kolegę, cenionego również przez czytelników i środowisko związane z filmem. Pracował w naszej Bibliotece od 1996 roku zawsze służąc radą, pomocą i życzliwym słowem.
Panie Krzysiu, dziękujemy za wszystko. Zostanie Pan na zawsze w naszej pamięci.
Pogrzeb Krzysztofa Berłowskiego odbędzie się na Cmentarzu Wolskim (ul. Wolska 180/182) w piątek 9 września o godz. 12.00.
Na zdjęciu: Krzysztof Berłowski, fot. FINA
Wstrząsające wydarzenia września 1939 roku były wielokrotnie portretowane przez pisarzy, poetów i filmowców, którzy próbowali pokazać koniec starego świata i oddać głęboką traumę, jakiej doświadczyło polskie społeczeństwo w obliczu agresji potężnych mocarstw.
Motyw doświadczenia wojennego zdominował polskie kino po 1945 roku, choć z powodów cenzuralnych niektóre tematy doczekały się filmowego przedstawienia dopiero po 1989. W 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej przypomnimy cztery wybrane filmy – zarówno starsze, jak i nowsze – opisujące tragiczne historyczne wydarzenia.
Na początku miesiąca w ramach cyklu Doświadczenie wojny w filmie zobaczycie Westerplatte (1967) Stanisława Różewicza orazJutro idziemy do kina (2007) Michała Kwiecińskiego. Surowy, mocno realistyczny, a jednocześnie znakomity pod względem artystycznym film Różewicza przedstawia obronę Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte we wrześniu 1939. Dramat Kwiecińskiego skupia się natomiast na codziennym życiu grupki młodych ludzi – maturzystów z 1938 roku – które zostaje gwałtownie zaburzone w momencie wybuchu wojny.
17 września zaprezentujemy Sąsiadów (1969) Aleksandra Ścibora-Rylskiego i Generała Nila (2008) Ryszarda Bugajskiego. Niesłusznie zapomniany, niezwykle interesujący film Ścibora-Rylskiego osnuty jest na tle wydarzeń bydgoskiej „krwawej niedzieli” (3–4 września 1939 roku). Obraz Bugajskiego przedstawia natomiast ostatnie lata życia Augusta Emila Fieldorfa, dowódcy Kedywu AK, prześladowanego po 1945 roku przez komunistyczną władzę.
Mamy nadzieję, że wybrane filmy – opisujące odmienne wojenne doświadczenia i utrzymane w nieco innych konwencjach – pozwolą Wam spojrzeć na tragiczne wydarzenia z różnych perspektyw.
Zapraszamy też na Ninatekę gdzie udostępniona została specjalna zakładka z filmami o tematyce wojennej.
Spot #1:
Spot #2:
Program
1.09, godz. 17.00 Westerplatte, reż. Stanisław Różewicz, 95 min, 1967, Polska
Wierny faktom historycznym film opowiada o bohaterskiej obronie Westerplatte, którego załoga poddała się dopiero po tygodniu walki, 7 września 1939 roku, chociaż w założeniu przygotowana była tylko na dwanaście godzin obrony. Kiedy dowódca, major Sucharski, poddał się wraz ze swoimi żołnierzami, Niemcy przyjęli kapitulację ze wszystkimi honorami, oddając cześć niezwykłemu bohaterstwu Polaków.
Film Stanisława Różewicza został uznany przez polskich krytyków za jeden z najwybitniejszych filmów o wojnie. Reżyser otrzymał nawet miano „piewcy września”. Obraz Różewicza – w opozycji do stylistyki „szkoły polskiej” – pozbawiony jest romantycznej otoczki, a sposób ukazania wydarzeń zbliża film do maniery dokumentalnej. Scenariusz powstał na podstawie rzetelnie zgromadzonej dokumentacji, w której dużą rolę odegrały zapiski majora Henryka Sucharskiego.
1.09, godz. 19.30 Jutro idziemy do kina, reż. Michał Kwieciński, 101 min, 1967, Polska
Bohaterami filmu Michała Kwiecińskiego są Andrzej, Jerzy i Piotr, trzej przyjaciele, zdający maturę w 1938 roku. Młodzi mężczyźni są pełni energii, mają ambitne plany na przyszłość (myślą bądź to o studiach, bądź to o karierze w wojsku) i przeżywają pierwsze miłosne fascynacje. Naturalny bieg życia bohaterów zostaje jednak zakłócony, kiedy sytuacja polityczna robi się coraz bardziej napięta…
Jutro idziemy do kina to ostatni film zrealizowany na podstawie scenariusza Jerzego Stefana Stawińskiego, najsłynniejszego polskiego scenarzysty, znanego z takich dzieł jak Kanał (1957), Zezowate szczęście (1960), czy Pułkownik Kwiatkowski (1995). Stawiński, który wielokrotnie podejmował temat wojny, raz jeszcze wraca do przeszłości, opowiadając o świecie swojej młodości. Unikający patosu, świetnie zagrany telewizyjny film Kwiecińskiego spotkał się z dobrym przyjęciem krytyków i zdobył szereg nagród (m. in za najlepszą scenografię i najlepsze kostiumy na 32. FPFF w Gdyni).
17.09, godz. 16.00 Generał Nil, reż. Ryszard Bugajski, 125 min, 2009, Polska
Film Ryszarda Bugajskiego przedstawia dramatyczne losy generała Augusta Emila Fieldorfa, dowódcy Kedywu Armii Krajowej, który po wojnie odmówił współpracy z komunistyczną władzą, przez co był brutalnie represjonowany. Obraz Bugajskiego skupia się na ostatnich latach życia „Nila”. Po wojnie mężczyzna powraca do Polski z zesłania i – w odpowiedzi na obietnicę amnestii – ujawnia się. Urząd Bezpieczeństwa nie daje mu jednak spokoju – kiedy generał nie zgadza się na tajną współpracę, zostaje uwięziony…
17.09, godz. 19.00 Sąsiedzi, reż. Aleksander Ścibor-Rylski, 139 min, 1969, Polska
Jeden z najważniejszych filmów Aleksandra Ścibora-Rylskiego, cenionego scenarzysty, który w latach 60. kręcił również własne filmy. W „Sąsiadach” zrekonstruował głośne wydarzenie z września 1939 roku, tzw. „krwawą niedzielę” w Bydgoszczy, gdy po ataku Niemiec na Polskę doszło tam do sabotażu niemieckiej mniejszości i do masakry polskiej ludności po kapitulacji miasta.
Ścibor-Rylski przedstawia te tragiczne wydarzenia z perspektywy młodych zakochanych – Niemki i Polaka, którzy będą musieli walczyć o swoją godność i prawo do miłości wobec ostracyzmu rodaków każdego z nich.
Na naszej stronie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z witryny bez zmian ustawień oznacza, że akceptują Państwo otrzymywanie tych plików. Akceptuję
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
