Premiera: styczeń 2022
Filmy dokumentalne po rekonstrukcji cyfrowej
Film Polonia Restituta 1918–1920 z muzyką Adriana Konarskiego.
Wykonanie muzyki: Semi-Invented Trio (Adrian Konarski, Michał Chytrzyński, Sławomir Berny)
Polonia Restituta 1918–1920
Reżyseria: Józef Błeszyński
Rok produkcji: 1928
Niemy
Plansze/napisy: PL/EN
Sztandar wolności
Reżyseria, scenariusz: Ryszard Ordyński
Zdjęcia: Albert Wywerka
Muzyka: Jan Maklakiewicz
Rok produkcji: 1935
Dźwiękowy, PL
Napisy: EN
Wydawnictwo: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
Rok wydania: 2021
Kraj produkcji: Polska
Dźwięk: stereo
Format obrazu: 16:9
Nośnik: Blu-ray
Region: Free
Liczba nośników: 1
Czas trwania: 53’+83’
Wydawnictwo zawiera polsko-angielską książkę. Filmograf FINA Grzegorz Rogowski opisuje kulisy produkcji obu filmów, a historyk kina dr hab. Mariusz Guzek odzyskuje pamięć o filmowcach z Legionów Polskich. Autor współczesnej ilustracji muzycznej do filmu Polonia Restituta, Adrian Konarski, odsłania tajniki pracy nad muzyką do tego filmu, zaś kustosz zbiorów audialnych FINA Kamil Staszowski rozpoznaje znane utwory w muzyce Jana Maklakiewicza do Sztandaru wolności. Książkę zamyka tekst kierowniczki Działu Opracowań Zbiorów i Digitalizacji FINA dr Elżbiety Wysockiej i montażystki Katarzyny Balcerowskiej przybliżający prace nad rekonstrukcją cyfrową obu filmów.
Polonia Restituta 1918–1920
Ten dokumentalny film niemy powstał dla uczczenia obchodów 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości i jest kompilacją materiałów archiwalnych, uzupełnionych scenami fabularyzowanymi. Stanowi filmową kronikę wydarzeń, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości oraz ukształtowania jej granic po latach zaborów. Film zawiera m.in. sceny wejścia armii niemieckiej do Warszawy, obrony Lwowa, przyłączenia Pomorza i Wilna do Polski, walk na Polesiu i Wołyniu czy Bitwy Warszawskiej, a także przedstawia sylwetki wybitnych postaci tamtego okresu, m.in. marszałka Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i generała Edwarda Rydza-Śmigłego. Polonia Restituta to także swoista fotografia z epoki, obraz życia na ziemiach polskich w początkach XX wieku.
Film zrealizował, mający poparcie kręgów wojskowych, przedsiębiorca i nowicjusz w świecie kinematografii Józef Błeszyński. Zgodnie z umową, którą zawarł z Muzeum Wojska, na własny koszt dokonał skatalogowania i uporządkowania znajdującego się w muzeum materiału filmowego. W zamian za tę pracę otrzymał pozwolenie na wykonanie z niego niewielkiej części kontrnegatywów, z których miał przygotować film dokumentalny.
Sztandar wolności
Dźwiękowy film dokumentalny przedstawiający walkę o niepodległość Polski w latach 1905–1920 oraz odradzanie się państwa polskiego po I wojnie światowej. Jego głównym bohaterem jest Józef Piłsudski.
Intencje stworzenia filmu pozostają niejednoznaczne. W roku jego produkcji, 1935, nie przypadała bowiem żadna okrągła rocznica państwowa. Wydaje się, że wprowadzenie na ekrany obrazu podsumowującego życie Marszałka miało miejsce w idealnym wręcz czasie – ostatnich dni jego życia i późniejszej ogólnokrajowej żałoby. Oficjalnie, co podkreślano w prasie, film powstawał dla uczczenia imienin Piłsudskiego. Najprawdopodobniej jednak do producentów dotarła wieść o chorobie nowotworowej Marszałka. Zaryzykowali więc rozpoczęcie prac, licząc, że film podsumowujący jego życie będzie potrzebny.
Reżyserem filmu został Ryszard Ordyński, jeden z najbardziej szanowanych twórców X muzy nad Wisłą. Jak pisał o nim we wspomnieniach scenograf Józef Galewski, znała go Polska i Ameryka […] człowiek dużej wiedzy wszechstronnie uzdolniony, znający się rzeczywiście na filmie, teatrze, malarstwie, literaturze, na wszystkich sztukach pięknych, nawet balecie, poezji – jednym słowem: uniwersalny. Ordyński zrealizował m.in. Pana Tadeusza (1928), Janka Muzykanta” (1930) czy Dziesięciu z Pawiaka (1931).
Uroczysta premiera filmu planowana na dzień imienin Józefa Piłsudskiego (19 marca) ostatecznie odbyła się w Warszawie 18 marca 1935 roku.
Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022.
